می خواهم باهوش تر باشم

بسیاری از ما واژه ی آی.کیو(IQ)به گوش مان خورده است. معمولا می شنویم که می گویند. آی.کیوی فلانی بالاست یا برعکس، فلانی آی.کیوی پایینی دارد. منظور ما در همه موارد این است که این افراد، باهوش یا کم هوش هستند. مثلا کسی که می تواند مسائل ریاضی را به خوبی حل کند، از نظر ما آی.کیوی بالایی دارد و دانش آموزی که نمی تواند خوب درس هایش را حفظ کند یا در حل مسائل ریاضی ماهر نیست، آی.کیوی پایینی دارد و باهوش نیست. لازم به گفتن نیست که همه دل شان می خواهد باهوش باشند و دیگران درباره شان، بگویند که فلانی آی.کیوی بالایی دارد؛ اما واقعیت این است که همه این طور نیستند. میزان بهره هوشی یکی از عواملی است که می تواند بر سرنوشت و آینده ما-از کارمان گرفته تا علایق مان-تأثیر بگذارند. البته امروزه عوامل دیگری را هم در موفقیت فردی و اجتماعی افراد مؤثر می دانند ولی نقش این عامل انکار ناپذیر است.  

 چرا بهره هوشی بعضی افراد بالاتر است؟

 عوامل بسیاری در میزان بهره هوشی یک فرد تأثیر می گذارد. سال ها پیش تنها نقش ژنتیک را مؤثر می دانستند، ولی اکنون مشخص شده که ژنتیک و عوامل محیطی هر دو در تعیین میزان بهره هوشی فرد تأثیر دارند و چه بسا نقش عوامل محیطی مهم تر هم باشد؛ چرا که شما نمی توانید میزان بهره هوشی ژنتیکی خود را تغییر دهید، ولی با تغییر عوامل محیطی می توانید آن را افزایش دهید. افزایش بهره هوشی یکی از آرزوهای هر انسانی است و خیلی ها به دنبال راهی هستند که آن را افزایش دهند. در اینجا درباره برخی راه های بهره هوشی در بزرگسالان و کودکان مطالبی می خوانید.

همه می خواهند هوش شان افزایش یابد
 همان طور که گفتیم شما نمی توانید بهره هوشی ارثی خود را تغییر دهید، ولی تغییر عوامل محیطی به شما کمک می کند که بهره هوشی اکتسابی خود را بالا ببرید. این کار نه چندان ساده و نه غیرممکن است و روش های مختلفی دارد که اگر در انجام آنها پشتکار داشته باشید، می توانید باهوش تر باشید. این روش ها به قرار زیر هستند: 

نفس های عمیق بکشید
 وقتی شما از طریق بینی نفس های عمیق می کشید، می توانید فورا عملکرد مغز خود را ارتقا دهید. نفس های عمیق اکسیژن بیشتری را وارد جریان خون کرده و اکسیژن دریافتی مغز را نیز افزایش می دهد. ثابت شده که سطوح پایینی اکسیژن در مغز باعث افت کارکرد مغز می شود. 

یادداشت های روزانه داشته باشید
 کاترین.ام.کاکس، نویسنده کتاب «ویژگی های اولیه ذهنی سیصد نابغه»، در کتاب خود عادات زندگی سیصد نابغه معروف را بررسی کرده است. او دریافته که نابغه های معروفی چون آلبرت انیشتین، ایزاک نیوتن و توماس جفرسون(سومین رئیس جمهوری آمریکا)، همگی دفترچه یادداشت روزانه داشتند و وسواس گونه به نوشتن هر روزه آن مقید بودند. به خاطر داشته باشید که توماس ادیسون نزدیک به سه میلیون صفحه یادداشت روزانه داشت که اتفاقات هر روز و تحلیل ها و افکارش را در آنها می نوشت. 

تا جایی که می توانید چیز یاد بگیرید
وقتی ما چیزهای جدید یاد می گیریم، مسیرهای جدید عصبی در مغزمان شکل می گیرند، یک فرد«باهوش» کسی است که بیش از دیگران مسیرهای عصبی مرتبط با هم در مغزش دارد. به علاوه، مغز انسان در پاسخ به محرک های خارجی مسیرهای جدید عصبی می سازد. این محرک های خارجی می توانند یادگیری چیزهای جدید باشد. هر قدر این مطالب متنوع تر باشند، بهتر است. 

تندخوانی بیاموزید
 تکنیک «تصویر خوانی» به شما کمک می کند حجم زیادی از مطالب را در مدت کوتاهی بخوانید و به خاطر بسپارید. با یادگیری این روش بازدهی خواندن و یادگیری شما به مراتب بیش از زمانی است که به طور عادی مطلبی را مطالعه می کنید. با وجودی که اکثر روش های تندخوانی به شما یاد می دهند که چطور چشم های تان را سریع تر روی کاغذ حرکت دهید، روش «تصویر خوانی»به شما می آموزد که هنگام خواندن هم بخش خودآگاه و هم بخش ناخوداگاه ذهن تان را به کار گیرید و به عبارت دیگر از تمام ذهن تان استفاده کنید.
این روش تعدادی خواندن های سریع در خود دارد که پس از هر کدام تکنیک های متفاوتی به کار گرفته می شود. اولین دوره خواندن شامل به کارگیری بخش ناخودآگاه ذهن است تا مطالب به طور سریع و از طریق نگاه کردن به کلمات در ذهن جای گیرند. بخش های دیگر شامل به کارگیری بخش خودآگاه ذهن و استفاده از روش های مختلف برای یادگیری است. 

در بین یادگیری استراحت کنید 
 بیست دقیقه درس بخوانید و چند دقیقه استراحت کنید. این روش کارایی زیادی دارد، زیرا مطالبی که در ابتدا و انتهای مطالعه خوانده شده اند زمان طولانی تری در ذهن می مانند. 

از واژه های اختصاری استفاده کنید 
 این واژه ها عباراتی هستند که از کنار هم گذاشتن حرف اول چند کلمه درست شده اند. برای به خاطر سپردن مطالب از این واژه ها استفاده کنید. این روش به شما کمک می کند در مدت کوتاهی حجم زیادی از مطالب را به خاطر بسپارید.

صبحانه بخورید
 ثابت شده که خوردن صبحانه باعث افزایش تمرکز و قدرت یادگیری می شود، توان حل مسأله را بالا می برد، حافظه و عملکرد ذهنی را تقویت و خلق و خوی فرد را بهتر می کند. صبحانه اولین فرصتی است که بدن شما می تواند در آن پس از حداقل 6ساعت، کمبود گلوکز خود را جبران کند. گلوکز منبع اصلی تأمین انرژی برای مغز است. 

مدیتیشن کنید 
ثابت شده که این کار می تواند ساختار مغز را تغییر دهد. تصویربرداری های MRI از مغز کسانی که به مدت طولانی مدیتیشن می کرده اند نشان داده که فعالیت مدارهای مغزی آنها افزایش یافته و تمرکز آنها بهتر شده است. دیده شد وقتی یکسری صداهای مزاحم برای این فراد پخش شد، روی بخش های مربوط به احساس و تصمیم گیری مغز آنها نسبت به مغز افراد گروه کنترل تأثیر کمتری گذاشت. 

قند کمتری مصرف کنید 
 هر کربوهیدرات ساده مثل پاستا، قندهای موجود در شیرینی ها، نان های سفید و چیپس سیب زمینی می تواند باعث خستگی و کاهش میزان انرژی شود. و شما نتوانید درست فکر و تمرکز کنید. این حالت به خاطر ترشح زیاد انسولین در خون برای تعدیل سطح قند خون در اثر خوردن یکباره مواد قندی روی می دهد. 

از زمان های مرده درست استفاده کنید 
 از زمان هایی که منتظر نوبت دکتر هستید، در مترو یا اتوبوس نشسته اید یا نظایر اینها درست استفاده کنید. مثلا می توانید جدول کملات متقاطع یا جدول اعداد سودوکو حل کنید یا به رادیو گوش دهید. یادتان باشد که هر قدر مغز شما بیشتر فعالیت کند، توانایی هایش افزایش خواهد یافت. 

ورزش کنید 
 ثابت شده که ورزش باعث افزایش تمرکز مغز، تقویت حافظه و افزایش هوش می شود. تمرینات ایروبیک می توانند کاری کنند که مغز شما فعال تر و هوشمندتر عمل کند. 

از همه حواس تان استفاده کنید 
 مطالعات نشان داده که مغز انسان وقتی از طریق همه حواس مشغول یادگیری است، بهتر می آموزد. کودکان و بزرگسالان وقتی در فعالیتی شرکت می کنند که در آن چیزی را می بینند، صداهایی می شنوند، بازخورد لمسی را حس می کنند، بعد مکان را درک می کنند و حتی بو و مزه را نیز احساس می کنند، بهتر یاد می گیرند. دقت کنید که هر قدر بتوانید بیشتر و بهتر بیاموزید، بهره هوشی تان بیشتر خواهد شد. 

غذاهای حاوی آنتی اکسیدان بخورید 
 آنتی اکسیدان ها از سلول های بدن شما، از جمله سلول های مغز محافظت می کنند. برخی غذاهایی که آنتی اکسیدان دارند عبارتند از :کشمش، توت، سیر، توت فرنگی، اسفناج، شاتوت، و کلم پیچ.
در شماره بعدی مطالبی درباره افزایش هوش کودکان از دوران بارداری مادر تا نوزادی و کودکی طفل برای خوانندگان محترم ارائه خواهیم داد.

منبع:نشریه ی دنیای سلامت، شماره ی 53.