واقعه غدیر خم

واقعه غدیر خم 

غدیر خم نام ناحیه‌ای میان مکه و مدینه است که پیامبر اسلام در حجةالوداع، علی بن ابی طالب را «ولی» پس از خود اعلام کرد. ۱۸ ذی‌الحجه سال ۱۰ هجری قمری ، سال‌روز این واقعه میان شیعیان به عید غدیر خم شهرت دارد.

محمد، پیامبر اسلام در بازگشت از آخرین حج خود همه مسلمانانی که در حج شرکت داشتند را در غدیر خم جمع کرد و شیعیان معتقدند که او در آنجا علی بن ابی‌طالب را به‌عنوان وصی و برادر و جانشین خود از جانب الله معرفی کرد. عبارت معروف «هر آن‌کس که من مولای او هستم، پس علی مولای اوست» قسمتی از خطابه بلند غدیر می‌باشد.

کلیدی ترین پیام غدیر در سبک زندگی اسلامی

برخی بر این باور بودند و گفتند که بعد از پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله، کتاب خدا ما را بس است: «حسبنا کتاب الله».[1] و این یعنی تمسک به یک متن ساکت، بی ‌آنکه به سخنگو و مفسر واقعی آن رجوع شود و نیز به کار بستن قانون اساسی در جامعه بی آنکه فردی آگاه [2]، متولی اجرای آن باشد.

کلیدی ترین اثر غدیر در سبک زندگی اسلامی، سامان بخشیدن علمی و عملی به جامعه اسلامی بر اساس آموزه های وحیانی و دور داشتن نظام اسلامی از گرایشهای نفسانی است. 

 

دو کارکرد مهم اجتماعی پیامبر خاتم

این اعتقاد، در عمل، سبب تعطیلی دو کارکرد مهم پیامبر صلی الله علیه و آله در جامعه شد. یکی اینکه او به حکم الهی مبیّن و مفسر آیات قرآن بود تا مردم این قانون اساسی را از او فراگیرند: «وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ»[3] ؛ و قرآن را [هم‏] به سوى تو نازل کردیم به خاطر اینکه براى مردم آنچه را که براى [هدایتشان‏] به سویشان نازل شده بیان کنى.

و دیگر اینکه او متولی اجرای احکام دین، و قوانین قرآن کریم در جامعه بود. آیات ولایت پیامبر صلی الله علیه و آله بر مردم و الزام مردم به پیروی از دستورات آن حضرت[4] همه بر این اساس استوار است.

این خود نشان می ‌دهد قرآن کریم، بی معلم، رسالت هدایت[5]، و بی ‌متولی، وظیفه ‌ی زدودن اختلاف از جامعه [6] را هرگز آنگونه که باید ادا نخواهد کرد.

برای همین لازم بود آن دو شأن رسول خدا صلی الله علیه و آله ؛ پس از ایشان همچنان در امت اسلامی تداوم داشته باشد. برای همین، عقل حکم می ‌کند پس از او کسی در مسند جانشینی او قرارگیرد که شبیه ‌ترین افراد به آن حضرت باشد، به ویژه در اجرای این دو رسالت؛ هم تبیین کننده ‌ی وحی الهی باشد (قرآن و معارف الهی)، و هم بتواند جامعه اسلامی را به مانند رسول خدا صلی الله علیه و آله بر اساس آموزه ‌های وحیانی و نه نفسانی اداره کند.

 صحیح ترین پاسخ به اساسی ترین نیاز

«غدیر» پاسخ به این نیاز اساسی و جدی جامعه ‌ی بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله تا قیامت بود. در آن روز کسی از جانب خدا - و نه مردم و نه حتی رسول خدا صلی الله علیه و آله - برگزیده و به مردم معرفی شد که شبیه ترین به رسول خدا صلی الله علیه و آله و به منزله ‌ی خود حضرت بود.[7]

بی ‌تردید اگر کسی در امت اسلامی یافت می ‌شد که در این ویژگی ‌ها برتر از آن حضرت بود؛ دست او در دستان پیغمبر صلی الله علیه و آله قرار می ‌گرفت و به مردم معرفی می ‌شد؛ اما شایسته ‌تر از امام علی علیه السلام وجود نداشت. این را هم شیعه نوشته است هم سنی.[8]

بنابراین غدیر یعنی تداوم راه پیغمبر صلی الله علیه و آله و بهره ‌مندی جامعه از برکات علمی و اجرایی وحیانی، و بی ‌اعتنایی به آن (آنگونه که در سقیفه رخ داد) یعنی محروم کردن امت اسلامی از این برکات حیاتی.

دهها سوال بی پاسخ

کسانی که معتقدند پیامبر صلی الله علیه و آله برای بعد از خودش وصیتی نکرد و جانشینی معرفی ننمود و غدیر، مجلس آشتی ‌کنانی بود که به رو بوسی و رفع کدورتها گذشت، باید بگویند که آن برکات حیاتی چه شد؟ امت رها شد تا محروم بماند از معارف وحیانی و بی ‌پاسخ بماند به سوالات متعددی که مطرح ‌می ‌شد و پاسخی برای آن نبود جز در کلام علی و اولاد  علی علیهم السلام؟

اگر کتاب خدا ما را بس بود و نیازی به غدیر و اهل بیت وحی علیهم السلام نبود، پس چرا آتش فتنه از همان روز برافروخته شد و با گذر زمان بر شعله ‌هایش افزوده شد؟ و امروز که چهارده قرن از آن بی ‌مهری به غدیر در نشست سقیفه می ‌گذرد با اینکه قرآن با بهترین چاپ و به وفور در میان مسلمان هست؛ اختلاف و کشتار، نفَس امت اسلامی را بریده است؟

مگر قرآن نیامد تا رفع اختلاف کند؟ قلبها را به هم نزدیک کند؟ لامذهبها و پیروان دیگر ادیان و آیین ها را جذب خود کند و همه را زیر پرچم توحید از سعادت دنیا و آخرت بهره ‌مند کند؟ پس کو؟ چرا نشد؟ و هر چه تلاش‌ می ‌کنید ن

پاسخ این است که کتاب خدا ما را بس نیست؟می ‌شود که هیچ، محصول کار شما آب به آسیاب دشمن می ‌شود؟ چرا؟

منبع : سایت تبیان